Temat linuksa zaczął się już dość dawno temu. Nie pamiętam dokładnie już nawet jaka była moja pierwsza edycja linuksa, na pewno było to ubuntu, chyba wersja 7.10, a więc było to 12 lat temu. Firma Canonical w celu promocji swojej dystrybucji udostępniała opcję darmowej wysyłki płyt live cd z ubuntu. Były to czasy, gdy prędkość łącz internetowych były niewielkie i dla niektórych ściągnięcie obrazu iso wielkości 700 mb stanowiło problem. Canonical w ten sposób rozwiązywalo problem. Co prawda trzeba było poczekać trochę na płyty, ale w zamian otrzymywało się oryginalne płyty z nadrukiem.
W stronę linuksa spojrzałem z ciekawości, a opinie że jest to system stabilny i wolny od wirusów tylko zachęcały. Dodatkowo zachęcił mnie trochę informatyk z pracy, osobiście preferujący fedorę.
Ubuntu można było uruchomić bezpośrednio z płyty cd jako środowisko live. Wystarczało to na pierwsze zapoznanie się z systemem, ale dłuższą metę system trzeba zainstalować. Instalacja była szybka i łatwa, trzeba tylko było uważać, żeby domyślnie nie usunąć partycji z systemem windows, co zdarzało się wielu początkującym. System po instalacji oferował środowisko teoretycznie gotowe do pracy a społeczność reklamowała linuksa jako system stabilny jak skałą w porównaniu do windows.
Niestety tak różowo nie było. Może i było dla starych linuksowych wyjadaczy, ale nie dla początkujących. Pierwsza nowość z jaką przyszło się zderzyć użytkownikom windowsa była instalacja i konfiguracja programów za pomocą wiersza poleceń programów terminal/konsola. Już nie wystarczyło ściągnąć pliku .exe kliknąć dwukrotnie i wszystko domyślnie zaakceptować. Dla większości użytkowników był to już problem. Owszem były też narzędzia do graficznej instalacji (synaptic w ubuntu), ale nie wszystko dało się za pomocą nich zrobić. Na początku instalacja programów za pomocą terminala polegała więc na znalezieniu poradnika w internecie i skopiowania poleceń do terminala. Jeżeli nie było błędów to pojawiał się uśmiech, a jeżeli były to zaczęło się szukanie rozwiązania i walka o instalację.
Jedne z większych problemów dla nowych użytkowników to min. instalacja kodeków audio/wideo czy instalacja zamkniętych sterowników do kart nvidia ze strony producenta. Kodeki jeszcze instalowało się w miarę łatwo, gorzej ze sterownikami nvidia. trzeba było pobrać plik .run ze strony producenta, wyłączyć środowisko graficzne i z za pomocą polecenia wpisanego z klawiatury zainstalować sterownik. Jeżeli wszystko poszło poprawnie system uruchomił się już z nowym sterownikiem. Jeżeli wystąpił jakiś błąd to często środowisko graficzne przestało się uruchamiać i trzeba bylo za pomoca wiersza poleceń ratować system. Dla początkującego użytkownika takie pierwsze zderzenie z linuksem potrafiło skutecznie odepchnąć. U mnie najczęściej kończyło się to z reguły ponowną instalacją, a często porzuceniem linuksa na jakiś czas.
Szukałem linuksa łatwego dla początkujących i drugim systemem jaki spróbowałem był openSuse. System był przyjemny dla użytkownika i jest to mój drugi linuksowy wybór. jest to przeciwieństwo ubuntu. Ubuntu był oparty na debianie i używał pakietów .deb, opensuse używał pakietów .rpm.
W tamtym czasie popularne były jeszcze dystrybucje Fedora i Mandriva, ale jakoś mnie nie przekonały do siebie. Spodobał mi się za to PCLinux OS i Sabayon, ale nie na tyle by do nich wracać na dłużej. W ostatnim czasie popularność zdobywa Manjaro aparte na linuksie Arch, ale po pierwszym rzucie okiem nie przekonał mnie. Zostałem przy dystrybucjach bazujących na ubuntu. Próbowałem również kubuntu i Minta, ale jakoś kde w wydaniu ubuntu nie przekonało mnie i jak w przypadku openSuse wolałem środowisko KDE, tak w przypadku ubuntu pozostałem przy środowisku domyślnym. Przyjazną dystrybucją jest również Mint oparty na ubuntu LTS. Ciekawe, że jakoś wersje LTS mnie nie przekonywały i wolałem świeże ubuntu, dlatego mint mi nie przypadł do gustu, a teraz siedzę jednak na starym ubuntu 18.04 LTS.
Linux w przeciągu lat stał się jednak bardziej przyjazny. Teraz sterowniki nvidia w większości dystrybucji instaluje się za pomocą jednego kliknięcia i nie ma problemów z uwaleniem środowiska graficznego. Większość dystrybucji dostarcza podstawowe programy, kodeki i sterowniki. Również pakiet libreoffice i przeglądarki zdjęć/pdf są standardem w większości dystrybucji. Chyba prawie każda dystrybucja ma jakiś manager oprogramowania.
Wielką zaletą dystrybucji linuksowych jest wybór środowiska graficznego. W większości z nich można wybrać co najmniej kilka środowisk graficznych, w tym rozwiązania ogólnie dostępne i popularne jak Gnome, Mate, KDE, Lxde czy Xfce jak i również dedykowane jak np. Cinnamon, czy Deepin. Pozwala to dostosować system do naszego sprzętu np. poprzez wybór mniej wymagających środowisk jak Lxde dla starszych i słabszych komputerów.
Linux nie przekonał mnie na tyle, żeby całkowicie zastąpić windowsa w moim życiu. Ze względu na brak narzędzi CAD koniecznych do uprawnia zawodu nie może zastąpić mi okienek w pracy. Ze względu na gry nie zastąpi mi go również w domu. Znalazłem jednak dla niego niszę. Z powodzeniem od ponad roku jako system w HTPC używam ubuntu 18.04 LTS wraz z programem Kodi jako odtwarzaczem wideo. Komputer współpracuje z kinem domowym i sprawdza się jako odtwarzacz + domowy magazyn danych.
